Omschrijving
Het seleniumgehalte in voedingsmiddelen wordt onder meer bepaald door het bodemgehalte en het gebruik van seleniumhoudende meststoffen. De pH en het vochtgehalte van de bodem bepalen de seleniumopname door de plant. Seleniumtekort treedt dus voornamelijk op in regio's waar het gehalte in de grond laag is. Vooral Denemarken, Finland, Nieuw-Zeeland en Rusland staan bekend om het hebben van zeer lage seleniumhoeveelheden in hun bodem. Hoewel ook in Nederland en België de bodem een lage seleniumconcentratie heeft. Selenium functioneert door de binding met eiwitten, ook bekend als selenoproteïnen (bijv. selenocysteïne). Selenium is ook een integraal onderdeel van twee belangrijke enzymen, zijnde glutathion peroxidase (GPx) en jodthyronine dejodinase. Beide enzymen zijn aanwezig in veel weefsels, waaronder de schildklier. Jodthyronine dejodinase katalyseert de activering van T4 tot het actieve T3 en is ook betrokken bij het verlagen van reserve T3. GPx en thioredoxine-reductase wordt tot expressie gebracht in schildklierweefsel en beschermt de schildklier tegen waterstofperoxide. Waterstofperoxide wordt geproduceerd tijdens de synthese van schildklierhormoon.
Studies
Eén van de eerste onderzoeken naar seleniumsuppletie werd gedaan bij schoolkinderen in de Democratische Republiek Congo. Vijfendertig schoolkinderen hadden een ernstig selenium- en matige jodiumtekort. Na 2 maanden seleniumsuppletie (50 mg per dag) steeg de seleniumstatus significant in de suppletiegroep, echter niet in de controlegroep. Het gemiddeld serumtotaal T4, vrije T4 en omgekeerde T3-concentratie daalden aanzienlijk door seleniumsuppletie zonder een gelijktijdige stijging van de serum-TSH-concentratie. Deze gegevens suggereren dat, in jodiumdeficiënte gebieden, correctie van seleniumgebrek zonder jodiumsuppletie de T4 tot T3-conversie verhoogt als gevolg van selenium-versterkte afbraak van schildklierhormonen door dejodering. Door toediening van gejodeerde olie aan de kinderen normaliseerden alle schildklierhormoonconcentraties. Deze bevindingen leidden tot de conclusie dat enkelvoudige seleniumsuppletie niet handig is, in een gebied waar jodium- en seleniumgebrek vaak samen voorkomen.
Een andere studie onderzocht de impact van seleniumsuppletie bij Italiaanse zwangere vrouwen. Zij hadden een verhoogd risico op postpartum schildklierdisfunctie en permanente hypothyreoïdie vanwege positieve testen voor schildklierperoxidase-antilichamen (TPOAb). Eén groep werd willekeurig toegewezen om 200 mg selenium/dag te krijgen. De andere groep kreeg dagelijks een placebo vanaf 12 weken zwangerschap tot 12 maanden postpartum. Vrouwen werd aangeraden thuis gejodeerd zout te consumeren. Selenium-bloedconcentraties namen significant toe in de groep die selenium ontving, vergeleken met degenen die placebo kregen. Details over de uiteindelijke T4-concentraties werden niet gepubliceerd, maar minder vrouwen in de seleniumgroep ontwikkelden een permanente hypothyreoïdie vergeleken met de placebogroep. Bovendien verminderde seleniumsuppletie de TPOAb-titers. De auteurs concluderen dat seleniumsuppletie tijdens de zwangerschap en de eerste 12 maanden na de bevalling het risico vermindert op schildklierontsteking bij zwangere vrouwen met TPOAb.
Interacties
nteracties met natuurlijke en/of reguliere medicijnen zijn mogelijk.
Referenties
- McLean E, Cogswell M, Egli I, et al. World Health Organization. Worldwide prevalence of anemia 1993–2005: WHO global database on anemia. Public Health Nutr. 2009 Apr;12(4):444-54.DOI: 10.1017/S1368980008002401.
- Zimmermann MB, Hess SY, Adou P, et al. Thyroid size and goiter prevalence after introduction of iodized salt: a 5-y prospective study in schoolchildren in Côte d'Ivoire. Am J Clin Nutr. 2003 Mar;77(3):663-7.
- Hess S. The impact of common micronutrient deficiencies on iodine and thyroid metabolism: the evidence from human studies. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2010 Feb;24(1):117-32.
