Podcast – Aflevering 9: Kinderen en voeding met Joke Vanherck

Orthomoleculair therapeute Joke Vanherck ging tijdens haar eerste zwangerschap op zoek naar meer kennis over gezonde kindervoeding. Ze vond antwoord op haar vragen en schreef zelf het boek dat ze destijds graag had gehad: Blije buikjes. Vandaag deelt Joke waardevolle inzichten en praktische tips in onze podcast.

Video

Samenvatting podcast

Over Joke Vanherck

- Orthomoleculair therapeut (BIOK) 

- Voedingsadvies 

- Traditionele Chinese gezondheidszorg (ICZO)

-  Bioresonantie

- Balansretie.be

Podcast:

Joke, je schreef het boek ‘Blije buikjes’ over gezonde voeding voor kinderen. 

Klopt. In ons boek vertrekken we voornamelijk vanuit het belang van een goede darmgezondheid. Ervoor zorgen dat je kinderen vanaf een zo jong mogelijke leeftijd een zo gezond mogelijke darm hebben, voorkomt veel gezondheidsproblemen op latere leeftijd. Voeding heeft een belangrijke invloed op de darmgezondheid.  

Vanwaar je passie voor gezonde kindervoeding? 

Mijn passie ligt vooral bij alles wat met het orthomoleculaire te maken heeft. Het deeltje over de kinderen is er bij gekomen sinds ik zelf mama ben geworden. Sinds mijn zwangerschap en de geboorte van mijn eerste dochter had ik, ondanks mijn orthomoleculaire opleiding, toch nog heel wat vragen. Ik had toen graag het boek gehad dat we nu hebben geschreven. 

Wat ís gezonde voeding voor kinderen eigenlijk?

Het begint al vanaf de geboorte bij de keuze of je al dan niet borstvoeding geeft. De samenstelling van flesvoeding is tegenwoordig zeker niet slecht, maar zal nooit identiek zijn aan de unieke samenstelling van moedermelk, die op elk moment van de dag perfect is aangepast aan de noden van je kind. Zo zal bijvoorbeeld de hoeveelheid vezels in moedermelk nooit de hoeveelheid vezels in kunstvoeding kunnen evenaren. Daarnaast bevat moedermelk ook beschermende stoffen zoals lactoferrine en antistoffen die je baby helpen bij de ontwikkeling van een gezond immuunsysteem. 

Wij raden aan de eerste 6 maanden niet te starten met vaste voeding. Het immuunsysteem en het spijsverteringskanaal zijn pas op 6 maanden rijp genoeg om de introductie van nieuw voedsel toe te laten. Eenmaal overgeschakeld op vaste voeding, is het belangrijk uit alle macronutrienten (vetten, koolhydraten en eiwitten) gezonde keuzes te maken.

Wist je dat de koolhydraten in groentepap niet altijd aardappelen hoeven te zijn? Je kan afwisselen met andere knollen zoals zoete aardappel of aardpeer. Ook granen zoals rijst, boekweit en gierst zijn geschikt. Veel granen kan je verkrijgen in meelvorm, speciaal ontwikkeld voor groente- of fruitpap.

Als vetstof voor groentepap kan je kiezen voor olijfolie die rijk is aan Omega 9. Gebruik ter afwisseling Omega 3-rijke oliën zoals lijnzaadolie of walnotenolie (warm die niet mee op maar voeg pas toe bij het opdienen).

Nadat je kindje al enkele weken vlot groentepap eet, introduceer je eiwitten, waarbij kan kiezen voor dierlijke eiwitten afgewisseld met plantaardige eiwitten uit bijvoorbeeld peulvruchten.

Ook op latere leeftijd is het belangrijk de juiste keuzes te maken binnen de macronutrïenten. 

Bij koolhydraten moet de focus vooral liggen op complexe koolhydraten uit groenten en volle granen. Belangrijk is ouders te laten beseffen welke invloed het consumeren van suikers heeft op de bloedsuikerspiegel: een energiepiek, gevolgd door de gekende energiedip.

Vetten zijn essentieel belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Ze zijn belangrijk:

• voor het immuunsysteem.
• als energiebron.
• voor het hart.
• voor de opname van vetoplosbare vitamines.
• voor een goede darmgezondheid.
• voor een goed visueel vermogen.

Het ene vet is het andere niet en vaak grijpt men naar ‘minder ideale’ vetten, zoals Omega 6-rijke zonnebloemolie in de groentepap of margarine als smeervet. Kies ook voor verzadigde vetten zoals kokosolie of hoeveboter en onverzadigde vetten waaronder Omega 3 en Omega 9.

Velen beweren nog steeds dat je verzadigde vetten moet vermijden, maar dat is onterecht. Verzadigde vetten zijn essentieel voor een goede ontwikkeling van hart en zenuwstelsel. Ze zijn nodig, maar wel met mate. Haal daarom niet meer dan 10% van de totale dagelijkse behoefte uit verzadigd vet. 

Op vlak van eiwitten is het belangrijk om de plantaardige eiwitbronnen niet te vergeten. Denk daarbij aan peulvruchten, paddenstoelen en noten. Een overmaat aan dierlijke eiwitten werkt verzurend en kan zorgen voor een overbelasting van de nieren. We staan in ons boek ook stil bij vegetarisch opvoeden. Ik ben zelf ben het meeste voorstander van de zogenaamde flexitarische levensstijl, waarbij je gedeeltelijk vegetarisch eet. Zorg daarbij zeker voor voldoende vette vis. Over het consumeren van vis is er de laatste tijd heel wat te doen omwille van de belasting met kwik. Ik raad mijn cliënten daarom aan te kiezen voor kleinere vissoorten (zoals sardines en haring) in plaats van grote vissen. Het zijn namelijk vooral de grote vissen die zware metalen kunnen bevatten. 

Daarnaast is niet alleen wat we eten, maar ook wat we drinken belangrijk. Water vormt uiteraard de basis. Kinderen drinken vaak te weinig en constipatie of hoofdpijn kunnen daarvan het gevolg zijn. Daarnaast kan te weinig drinken ook de cognitieve werking schaden, met name het kortetermijngeheugen. Om water aantrekkelijker te maken, kan je er wat fruit of diksap aan toevoegen.

Bij volwassenen is de darmgezondheid belangrijk voor een goed werkend immuunsysteem. Geldt dat ook voor kinderen?

Zeker, dat is zelfs het uitgangspunt van ons boek. Een gezond kind heeft een gezonde darm en dat is de basis voor een sterke immuniteit. 80% van de immuunactiviteit speelt zich af in de darmen, dat zegt voldoende.

De preventie van gezondheidsklachten op latere leeftijd start bij een goede darmgezondheid op een zo jong mogelijke leeftijd. Je darmen zitten aan de binnenkant, maar zijn eigenlijk een deel van de buitenwereld. Het is je grootste contactorgaan, de grens tussen binnen en de buitenwereld. Een belangrijke rol is daarbij voor het darmslijmvlies. Niet alleen welkome voedingsbestanddelen passeren namelijk ons darmkanaal, maar ook allerlei toxinen, parasieten, schimmels, virussen en bacteriën. Daarom is een krachtige verdedigingslinie nodig: de slijmvlieslaag (mucosa) die dient als immunologische, beschermende barrière. Een goede conditie van de slijmvlieslaag is nodig voor een optimaal werkend immuunsysteem.

• Enerzijds laat de slijmvlieslaag voedingsstoffen door, anderzijds zorgt ze voor specifieke afweerreacties.
• Bovendien bevat het darmslijmvlies belangrijke antilichamen (sIgA), die indringers aanvallen en verwijderen.
• Het darmslijmvlies leert ook onderscheid te maken tussen goede en ziekmakende bacteriën. In alle slijmvliezen (dus ook in het darmslijmvies) zitten veel ‘antimicrobiele immuunactieve stoffen’ (secretoir immunoglobuline A, sigA). Die stoffen beschermen het lichaam tegen indringers en voorkomen dat ze de slijmvliezen binnendringen en de bloedbaan bereiken. Wanneer indringers de bloedbaan bereiken, kunnen ze namelijk een reactie van het immuunsysteem in gang zetten en zo een allergie veroorzaken. Bij een tekort aan sigA, werkt het afweersysteem niet meer goed. Chronische infecties van oren, luchtwegen of darmen kunnen het gevolg zijn. Een voldoende hoog gehalte aan sigA is dus alvast een goede indicatie voor een sterke weerstand.  
• Het immuunsysteem in de darm noemt men het GALT (Gut Associated Lymphoid Tissue of darm geassocieerd lymfoïd weefsel). Lymfoïd weefsel is een type weefsel dat het lymfestelsel vormt, dat op zijn beurt het immuunsysteem van het lichaam ondersteunt. Het GALT is onderdeel van het MALT (mucosaal geassocieerd lymfoid weefsel). Het GALT bevindt zich in de slijmvliezen van de dunne darm, en MALT bevindt zich op verschillende plaatsen in slijmvliezen in het lichaam. Nota bene: 1 gram darmweefsel bevat 1 miljoen immuuncellen. 

Ook de darmflora hebben een belangrijke rol voor immuniteit. De sterkte van onze afweer, wordt mede bepaald door de samenstelling en diversiteit van ons microbioom. Gezonde darmflora geven een goede weerstand tegen ziekte. Zo produceren ze o.a. stoffen die ziekmakers zoals virussen, slechte bacteriën en schimmels afweren. Tussen de darmflora en het immuunsysteem vindt continu een intensieve communicatie plaats. Via chemische signalen laten de darmen weten welke ziekteverwekkers er zijn, waardoor je immuunsysteem gepast kan reageren. Als de gunstige micro-organismen met voldoende zijn, ontwikkelen ze een milieu dat niet interessant is voor de groei en werking van ongunstige, ziekmakende bacteriën. Belangrijk is dus om ervoor te zorgen dat de darm zo goed mogelijk bevolkt wordt met die gunstige bacteriën. 

Hoe kunnen we de darmen van kinderen zo gezond mogelijk houden?

Eerst en vooral door te zorgen voor een gezond darmmicrobioom. Dat begint al vanaf de geboorte, en zelfs vroeger. Tijdens de geboorte en eerste levensmaanden zijn er 3 fasen waarin bacteriën van moeder op kind worden overgedragen:

• Overdracht via de placenta. De mondflora van de moeder zou hiervoor heel belangrijk zijn.
• Tijdens de (vaginale) geboorte
• Onderzoek toont aan dat zuigelingen die borstvoeding krijgen, 27,7% van hun darmbacteriën ontvingen uit de moedermelk. 

Nadien is de juiste voeding heel belangrijk. Voldoende vezels om de darmbacteriën te voeden: vezelrijke groenten, fruit, kruiden, notenpasta, ongeraffineerde granen... Probiotische voeding is belangrijk om de darmflora te verrijken. Een goede bron van probiotische voeding is gefermenteerde voeding, zoals kefir, tempeh, yoghurt en gefermenteerde groenten. Ook variatie is van belang voor een gezond microbioom. Hoe gevarieerder je kind eet, hoe gezonder het darmmicrobioom. Elke bacteriesoort in de darm heeft behoefte aan andere voedingsstoffen om te groeien. En omdat elke bacteriesoort zijn eigen functie heeft, is het belangrijk dat de darm van je kind beschikt over zoveel mogelijk verschillende bacteriesoorten. Enkel bij de start van vaste voeding, raden wij aan om tijdens de eerste weken nog niet te variëren en groenten of fruit week per week te introduceren. Zo kan de darm rustig wennen aan de nieuwe voeding. Ook gezonde Omega 3-vetten zorgen voor een toename van de goede bacteriën en versterken de darmwand. 

Bacteriën uit de omgeving zijn ook belangrijk om het darmmicrobioom te verrijken. Kinderen worden in onze samenleving vaak ‘te clean’ opgevoed en komen te weinig in contact met microben uit de omgeving. In een gezonde omgeving is er een voortdurende uitwisseling van microben tussen de omgeving en mensen, dieren en planten. Een verlaagde blootstelling aan al die microben, verstoort het microbieel evenwicht in de darmen, de huid en de luchtwegen waardoor het immuunsysteem zich minder goed ontwikkelt. Overdrijf daarom niet met antibacteriële poetsproducten, handgel of ontsmettingsdoekjes. 

Welke voeding kun je beter vermijden?

Voor het krijgen en behouden van een goede darmgezondheid, is het niet enkel belangrijk om de positieve bacteriën toe te voegen en te stimuleren. Het is minstens even belangrijk om de ziekmakende bacteriën tot een minimum te beperken. 

Gebruik zo weinig mogelijk snelle, geraffineerde suikers. Die voeden namelijk de ziekmakende bacteriën. Ook zoetstoffen, bewaarmiddelen en kleurstoffen zijn schadelijk voor het darmmicrobioom. Er is ook voeding die de slijmlaag van de darm afbreekt. Goed gekende voorbeelden daarvan zijn koemelk en gluten. Het immuunstofje in de slijmlaag van onze darmen (Secretoir IgA, waarover ik daarnet sprak) reageert op indringers. Ook gluten en caseïne (zit o.a. in koemelk) beschouwt ons lichaam als indringers. Bij een voedingspatroon rijk aan gluten en koemelk, worden daarom veel van onze beschermende stofjes opgeofferd.  Wij raden in ons boek daarom aan glutenrijke producten (gerst, rogge, spelt en tarwe) voldoende af te wisselen met glutenvrije granen (quinoa, rijst, haver, boekweit, teff, gierst). Plantaardige melkproducten zoals havermelk of amandelmelk zijn een goede afwisseling met (liefst gefermenteerde) melkproducten.

En wat met intoleranties of allergieën?

Gluten en koemelk zijn vaak voorkomende oorzaken van allergieën of intoleranties

Voor de preventie van allergieën zijn wij geen voorstander van het volledig vermijden van sterk allergene voeding. De preventie start uiteraard zo snel mogelijk. Wij raden aan om bijvoorbeeld via de borstvoeding je baby in contact te laten komen met kleine hoeveelheden gluten en liefst gefermenteerde koemelkproducten. De blootstelling aan allergenen is belangrijk voor het ontwikkelen van een normale immuuntolerantie van voeding in een latere levensfase. Maar overdrijf er niet mee en wissel daarom regelmatig af met gluten en zuivelvrije alternatieven. 

Start pas op ten vroegste 6 maanden met vaste voeding, omdat voor die tijd de darmen en het immuunsysteem nog onvoldoende ontwikkeld zijn. Laat bij de start van vaste voeding de eerste weken ‘wenweken’ zijn waarbij dagelijkse variatie nog niet nodig is. 

Behandel je in je praktijk ook kinderen? Met wat voor klachten komen die bij jou en hoe help je hen? Heb je praktijkvoorbeelden? 

Ja, zeker. Vaak voorkomende problemen zijn eczeem, allergieën en intoleranties of spijsverteringsklachten. Meer en meer zie je ook de problematiek van hoogsensitiviteit. Ik begin steeds bij het aanpakken van de darmen en het elimineren van intoleranties of allergieën. Meestal werk ik ook met suppletie. De supplemten die ik bij kinderen het meest gebruik zijn probiotica of een vetzuurcomplex.  Bij hoogsensitieve kinderen werkt magnesium ook vaak heel mooi. Het brengt het zenuwstelsel tot rust door de GABA-productie te stimuleren. GABA is de neurotransmitter die de AAN-knop in de hersenen uitdrukt. Daarnaast zijn de gezonde Omega 3-vetzuren van groot belang en het reguleren van de bloedsuikerspiegel.

Wat zijn tips bij de eeuwige verkoudheden?

• Intoleranties opsporen en de darmgezondheid herstellen met behulp van o.a. probiotica.
• Zwakke slijmvliezen van de luchtwegen hangen vaak samen met zwakke slijmvliezen in de darmen. Zoals ik al zei maakt het GALT deel uit van het MALT,  een gemeenschappelijk immuun/lymfatisch systeem van alle slijmvliezen in het lichaam. Naast het darmslijmvlies, bevat het MALT o.a. ook oog-, keel-, mond-, neus- en bronchusslijmvlies. Dat systeem zorgt ervoor dat een activering van witte bloedcellen in het darmslijmvlies een immuunrespons in andere slijmvliezen kan veroorzaken.
• Naast de meer gekende darm-brein as is er ook een darm-long as, de communicatie tussen het microbioom in de darmen en de luchtwegen. Darmen en luchtwegen hangen dus heel sterk samen.
• Ook een voedselintolerantie kan meespelen, waardoor het immuunsysteem het te druk heeft met jagen op onschuldige voedingsstoffen
• Bepaalde voedingsmiddelen werken ook slijmvormend, zoals banaan en koemelk
• Voedingstekorten kunnen ook meespelen. Bij het immuunsysteem denken we dan al snel aan vitamine C, maar ook vitamine A en D, zink en magnesium zijn belangrijke voedingsstoffen voor een optimale afweer.

Zijn er voedingsstoffen om kinderen tot rust te helpen komen en lekker te laten slapen?

Dat is moeilijk om zo op te antwoorden. Veel factoren kunnen aan de basis van onrust of slaapproblemen liggen. Een gezond slaapritueel en structuur is bij jonge kinderen volgens mij heel belangrijk. Stress is vaak ook een niet te onderschatten factor. Osteopathie werkt hier vaak goed,, maar ook wat extra magnesium of B-vitamines kan soms ook wonderen doen. Ook Omega 3-vetzuren zijn heel belangrijk voor de slaap, voornamelijk het Omega 3-vetzuur DHA. Onze hersenen hebben een grote behoefte aan DHA. Het is dan ook hét belangrijkste Omega 3-vetzuur in de hersenen, voornamelijk in de pijnappelklier. De pijnappelklier is onder andere verantwoordelijk voor de productie van het slaaphormoon melatonine. Melatonine wordt omgezet uit zijn voorloperstof serotonine. DHA ondersteunt die enzymatische omzetting. Een hoger gehalte aan DHA houdt dan ook verband met een hoger gehalte aan melatonine.

Heb je tips voor ouders van lastige eters? Kan een voedingssupplement ondersteunen om de druk weg te halen dat een kind ‘genoeg’ moet eten van bepaalde dingen?

Kinderen die borstvoeding krijgen, worden zo al blootgesteld aan verschillende smaken, afhankelijk van wat de mama gegeten heeft. De samenstelling van moedermelk wordt namelijk bepaald door wat je als moeder eet of drinkt en is dan ook heel gevarieerd (als je als moeder gevarieerd eet).  Doordat het kind met verschillende smaken in aanraking komt, zal er een betere smaakontwikkeling plaatsvinden.

Je zou inderdaad een multisupplement kunnen inzetten om je kinderen van de nodige vitaminen en mineralen te voorzien. Als een kind slecht eet, kan dat voor ouders de nodige rust geven om ook de eetmomenten rustiger te laten verlopen. Maar de basis blijft toch gezonde voeding. 

Ik denk dat het vooral belangrijk is dat je altijd gezonde voeding aanbiedt, maar dat er geen stress en spanning is aan tafel. Vermijd druk om het bord leeg te eten. Eten hoort een prettige ervaring te zijn.

Soms helpt het om de verschillende voedingsmiddelen van elkaar te scheiden, ze apart aan te bieden in een soort van buffetvorm, bijvoorbeeld in verschillende gekleurde kommetjes. Of het kan helpen om kinderen zelf te laten opscheppen. Je kan groenten ook als tussendoortje aanbieden, het hoeft niet altijd enkel in de hoofdmaaltijd. En geef zelf het goede voorbeeld. Ik merk bij mijn eigen kinderen dat ze meer en meer willen eten wat wij ook eten. 

Je wil een kind niet straffen of belonen met eten. De kans bestaat dat ze een verkeerd patroon aankeren en zichzelf ook als volwassene blijven belonen met iets lekkers. Vergeet niet dat er 8 tot 15 blootstellingen aan een nieuw voedingsingrediënt nodig zijn alvorens een baby een nieuwe smaak leert kennen. Over het algemeen kan gezegd worden dat, hoe jonger het kind, hoe minder blootstellingen er nodig zijn. Geef dus zeker niet te snel op en blijf kleine porties aanbieden zonder te dwingen. Kinderen die veel verschillende soorten groenten op jonge leeftijd aangeboden kregen, eten op de leeftijd van 6 jaar een grotere variatie aan groenten. 

Zijn er bepaalde voedingssupplementen die belangrijk zijn voor kinderen of net niet?

Een goede multivitamine is interessant. Daarnaast zijn vitamine D, zink, een vetzurencomplex en af en toe een probioticakuur belangrijk.

Heb je praktische tips voor het gebruik van supplementen bij kinderen?

• Poeder kan je vermengen met eten.
• Een capsule visolie kan je open prikken.
• Bij bepaalde supplementen kan je kiezen voor een vloeibare variant.
• Vitamine D-druppels kan je toevoegen aan water of andere vloeistoffen.
• Tabletten kan je pletten en capsules kan je openmaken.

In hoeverre heeft de zwangerschap al invloed op het darmmicrobioom en immuunsysteem van het kind? Wat kun je tijdens de zwangerschap al doen (qua voeding of supplementen)?

Lang werd gedacht dat kinderen geboren werden met een steriele darm, maar dat is ondertussen ontkracht. Het darmmicrobioom van je kind kent zijn oorsprong reeds tijdens de zwangerschap.

De eerste bacterieoverdracht gebeurt via de placenta. Het microbioom en de darmgezondheid van de moeder zijn dus heel belangrijk. 

Als de moeder zelf bepaalde stoffen nodig heeft om haar darm te herstellen, kan ze die niet doorgeven aan haar kind. Een goede darmflora bij de moeder is belangrijk voor een rijk en gunstig darmmicrobioom van de baby, wat ook gelinkt is aan een verminderde kans op allergieën. Een slechte darm bij de moeder is een slechte darm bij het kind. Ook het gebruik van antibiotica tijdens de zwangerschap is hierbij niet bevorderlijk. Als we in die lijn verder gaan, kan je stellen dat geen enkele medicatie goed is. Zo zorgt bijvoorbeeld het gebruik van paracetamol voor een verstoorde zwavelhuishouding, want paracetamol heeft zwavel nodig om te ontgiften. En de hersenen van de foetus hebben voldoende zwavel nodig om goed te ontwikkelen. Ook stress heeft een negatieve invloed op het darmmicrobioom en de darmflora van de moeder.

Om ervoor te zorgen dat je als moeder de foetus voorziet van de nodige voedingsstoffen voor de ontwikkeling, is sowieso een goed multipreparaat, gericht op zwangere vrouwen, van belang. Nog te vaak wordt er enkel vitamine B9 of foliumzuur gesupplementeerd.

Het vrouwelijk lichaam ondergaat tijdens de zwangerschap, met het oog op een normale ontwikkeling en gezondheid van de foetus en op de voorbereiding op het geven van borstvoeding, een reeks lichamelijke veranderingen (o.a. hormonale, cardiovasculaire, en spijsverteringsveranderingen). De nieuwe situatie brengt, tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode, een groetere behoefte aan energie, eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen met zich mee. Die zijn nodig om al die veranderingen te ondersteunen, het lichaam voor te bereiden op de bevalling en de borstvoeding, en om de normale ontwikkeling van de foetus te verzekeren. 

De eerste 1000 levensdagen (vanaf de conceptie tot de leeftijd van 2 jaar) zijn van cruciaal belang voor de preventie van ziekten op volwassen leeftijd. Er zijn aanwijzingen dat een tekort aan voedingsstoffen bij de foetus generaties lang blijft bestaan, met mogelijke intergenerationele gevolgen.

Daarnaast raad ik ook altijd aan om in elk trimester één probioticakuur te doen, en om een vetzurencomplex te nemen, rijk aan DHA, dat is o.a. belangrijk voor de neurologische ontwikkeling. Omega vetzuren zorgen ook voor een betere doorbloeding van de placenta en daardoor voor en betere groei van het embryo. Een tekort aan vetzuren is bovendien ook een risico voor vroeggeboorte.

Heeft de bevalling ook invloed op het immuunsysteem van het kind? Moeten keizersnedebaby’s meteen na de geboorte al probiotica krijgen?

Baby’s die via een keizersnede ter wereld komen, krijgen tijdens de tweede kolonisatiefase andere bacteriën mee, in plaats van de gunstige vaginale- en darmbacteriën. Onderzoek toont aan dat die baby’s minder diversiteit hebben in hun microbioom en meer ongunstige bacteriën in hun darmen hebben dan kinderen die vaginaal ter wereld komen. Zo vertonen ze bijvoorbeeld meer bacteriën afkomstig van de operatiekamer en de huidbacteriën van de chirurg en het verplegend personeel. Dat hoeft nog niet te betekenen dat je kind een minder goed microbioom en minder goede gezondheid zal hebben tijdens de rest van zijn leven. Indien de overdracht van bacteriën via een vaginale geboorte om welke reden ook niet mogelijk is, kan dat achteraf gelukkig nog altijd wat gecorrigeerd worden. Dat kan op verschillende manieren. Je kan overwegen (te bespreken met je gynaecoloog) om vlak na de geboorte jouw vaginale en anale flora in contact te brengen met de mond en de huid van je baby. Die techniek wordt ook wel “vaginal seeding” genoemd. Uit onderzoek blijkt dat dit het darmmicrobioom sterk bevordert. Als dit niet mogelijk is (bijvoorbeeld omwille van een positieve streptococcen test) kan je vlak na de geboorte het darmmicrobioom van je baby verrijken met probiotica, aangepast aan de leeftijd van je kind.

Heb je nog ultieme tips voor onze lezers over voeding en kinderen? Wat moet iedereen weten?

Er zijn heel veel theorieën en ieder heeft z’n eigen belangrijke invalshoek. Gezonde voeding is belangrijk en ons boek is hierbij, vind ik, een heel goede leidraad. Maar ik merk dat ouders vaak veel druk ervaren om alle theorieën zo goed mogelijk op te volgen. Het is belangrijk om te beseffen dat zelfs de kleinste verandering al de moeite is. En dat je het zeker niet allemaal perfect moet doen. Ikzelf hanteer hierbij de 80/20 regel, waarbij ik er in 80% van de tijd probeer voor te zorgen dat mijn kinderen gezond eten, maar in die overige 20% mogen ze gerust ook ‘zondigen’. Af en toe het immuunsysteem eens wat prikkelen kan ook geen kwaad. En vergeet ook niet om gewoon te luisteren naar je moedergevoel. Je hart volgen en handelen uit liefde voor je kind is altijd juist.