Het immuunsysteem is meestal volgroeid op volwassen leeftijd. Dat is goed te merken bij jonge volwassenen: ze kunnen in het algemeen prima het hoofd bieden aan tal van immuunproblemen. De immuunreactie verschilt in het algemeen tussen mannen en vrouwen: vrouwen hebben doorgaans een sterkere immuunrespons dan mannen. Dat komt door de immuunregulerende effecten van oestrogeen bij vrouwen en de immuniteitsonderdrukkende effecten van testosteron bij mannen.
Specifieke vitamine- en mineralenbehoefte:
- Adolescenten en volwassenen hebben een hogere behoefte aan essentiële voedingsstoffen dan kinderen
- Tekorten hebben meestal te maken met leefstijl
- Antioxidanten zoals vitamine A, C en E en mineralen die behoren tot de antioxidantenzymen (ijzer, koper, selenium, zink) zijn essentieel om tekorten van een drukke leefstijl tegen te gaan.
- Zink is nodig voor optimale werking van het immuunsysteem.
Algemeen voorkomende tekorten [1]:
- Adolescenten: vitamine A, C, D, E, foliumzuur, ijzer, selenium, zink.
- Volwassen (man en vrouw): viamine B6, koper
- Volwassen vrouw: foliumzuur, ijzer, selenium
- Voor stressregulatie zijn B-vitamines en magnesium essentieel.
- Naar gelang de individuele situatie (voedingspatroon, medicatie, job, stressniveau) kunnen ook andere tekorten ontstaan zoals actieve B-vitamines (specifiek vitamine B12), taurine, jodium en magnesium.
- Impact van één of meerdere tekorten: groter infectierisico en groter negatief effect van omgevingsfactoren als luchtverontreiniging.
Leefstijlgerelateerde factoren
Diverse leefstijlgerelateerde factoren beïnvloeden het immuunsysteem van volwassenen. De vitamines- en mineralenstatus wordt aangetast door een slecht voedingspatroon. Vooral volwassenen met een hectische en stressvolle levensstijl grijpen snel naar kant-en-klare maaltijden en minder voedzame 'gemaksvoeding'. Volwassenen met een laag inkomen bezuinigen vaak op vers en gezond voedsel. Vooral de groente-inname en visconsumptie komt bij veel volwassenen in het gedrang:
- Voldoende groenten (min. 500-600 gram) zijn nodig om de darmen in topconditie te houden. De darmen zijn een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem.
- Vette vis levert vooral ontstekingsremmende omega-3-vetten.
- Vegetariërs en veganisten hebben het voordeel dat ze meestal wel voldoende groentes eten, ze lopen echter risico op specifieke voedingsstoffen als vitamine B12 en D, calcium, zink en bijvoorbeeld eiwitten.
Ook chronische, psychologische stress beïnvloedt vaak de voedselkeuze negatief (gemaksvoeding en suikerrijke voeding). Daarnaast is de behoefte verhoogd door chronische stress. Mensen kampen dus sneller met en verlaagd immuunsysteem. Dat heb je wellicht zelf al gemerkt: na een examenperiode of een stressvolle periode op het werk ben je vatbaarder voor griep of een ander virus.
Alcoholgebruik heeft variabele effecten op de immuniteit; matige hoeveelheden polyfenolrijke alcoholische dranken bieden mogelijk enige bescherming van het immuunsysteem (bijv. 1-2 consumpties rode wijn per dag), maar overmatige consumptie van alcohol onderdrukt veel aspecten van de immuunfunctie. Meerdere alcoholische drankjes tijdens een avondje stappen, verhoogt direct het risico op infectie.
Slaap is een belangrijke regulator van de immuunfunctie. Slaapstoornissen gaan hand in hand met ontregeling van immuuncellen en ontstekingsremmende stoffen.
‘Last but not least’: ook medicatie (incl. anticonceptie) kan de status van vitamines en mineralen beïnvloeden waardoor je makkelijker tekorten oploopt.
Voldoende dagelijkse inname van alle vitaminen en mineralen is dus onmisbaar voor een optimale immuunfunctie bij adolescenten en volwassenen. Het is vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat de antioxidantenniveaus (bijv. vitamine A, C en E) en componenten van antioxiderende enzymen (bijv. koper, selenium, ijzer en zink) voldoende zijn. Dat is nodig om de negatieve effecten van de stress van onze leefstijl te compenseren. De vitamine D-niveaus zijn bij de meeste mensen onvoldoende. We leven te noorderlijk en onze huid krijgt te weinig zonuren te zien. Daarom is de aanmaal zelfs in landen met verplichte voedselverrijking onvoldoende. Vitamine D-tekort is direct gerelateerd aan immuniteitszwakte en verhoogt het risico op alle immuungerelateerde aandoeningen, met name luchtweginfecties.
Ontdek de specifieke kenmerken van het immuunsysteem en de vitamine- en mineralenbehoefte van jonge kinderen en ouderen.
Referentie
Maggini S, Pierre A, Calder PC. Immune Function and Micronutrient Requirements Change over the Life Course. Nutrients 2018.
